Máy xúc lật là thiết bị cơ giới phổ biến trong xây dựng và công nghiệp, nổi bật với khả năng xúc, bốc dỡ, di chuyển vật liệu nhanh chóng. Việc hiểu rõ các bộ phận của máy xúc lật giúp người vận hành sử dụng hiệu quả, bảo trì đúng cách và phát hiện kịp thời các lỗi kỹ thuật.
1. Hệ thống khung gầm (Chassis)
Đây là bộ phận chịu lực chính của máy, nơi gắn các cụm chi tiết quan trọng như cabin, động cơ, cầu trước/sau, hệ thống truyền động. Khung gầm cần đảm bảo chắc chắn, ổn định để máy làm việc an toàn trong mọi điều kiện địa hình.
2. Cabin điều khiển
Cabin là nơi người vận hành điều khiển toàn bộ hoạt động của máy xúc lật. Bên trong cabin bao gồm:
- Vô lăng lái
- Cần điều khiển gầu và nâng/hạ cần
- Bảng điều khiển điện tử
- Ghế ngồi, điều hòa, kính chắn bụi
- Cabin được thiết kế kín, cách âm tốt, đảm bảo tầm nhìn và sự thoải mái khi vận hành liên tục.
3. Động cơ (Engine)
Đây là trái tim của máy xúc lật. Động cơ thường sử dụng nhiên liệu diesel, có công suất từ 80HP đến hơn 200HP tùy kích cỡ máy. Các hãng như Weichai, Cummins, Yuchai, Isuzu thường được trang bị trên các dòng máy xúc lật phổ biến.
4. Hệ thống truyền động (Transmission)
Bao gồm:
- Hộp số: Chuyển đổi tốc độ và mô-men xoắn.
- Trục láp: Truyền lực từ hộp số đến cầu.
- Cầu trước, cầu sau: Dẫn động bánh xe di chuyển.
- Hệ thống truyền động có thể là cơ khí hoặc thủy lực, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng leo dốc, bốc hàng và di chuyển linh hoạt.
5. Hệ thống thủy lực
Đây là bộ phận giúp vận hành gầu, cần nâng và các chi tiết chuyển động khác. Hệ thống thủy lực bao gồm:
- Bơm thủy lực
- Van chia dầu
- Ty ben nâng gầu, cần
- Đường ống dẫn dầu áp lực
- Hệ thống này cần được bảo trì thường xuyên để tránh rò rỉ và mất áp.
6. Gầu xúc (Bucket)
Gầu là bộ phận trực tiếp xúc, bốc và di chuyển vật liệu như đất, đá, cát, than…
Có nhiều loại gầu xúc: gầu tiêu chuẩn, gầu răng, gầu kẹp hoặc gầu lớn dùng trong khai thác mỏ. Dung tích gầu thường từ 0.8 m³ đến 3.5 m³.
7. Hệ thống bánh xe và lốp
Máy xúc lật thường sử dụng lốp cao su chịu lực, bám đường tốt và chống mài mòn. Có hai loại:
- Lốp đặc: Dành cho địa hình gồ ghề, công trường khắc nghiệt.
- Lốp hơi: Êm ái, tiết kiệm nhiên liệu hơn khi vận hành trên địa hình bằng phẳng.
8. Hệ thống điện và điều khiển
Gồm:
- Ắc quy và máy phát điện
- Hệ thống dây dẫn, cảm biến
- Bảng điều khiển thông minh, màn hình hiển thị thông số máy
- Hệ thống này đóng vai trò quan trọng trong việc theo dõi tình trạng máy, hỗ trợ chẩn đoán lỗi nhanh chóng.
9. Bộ phận làm mát và lọc
Két nước làm mát, quạt gió, lọc dầu, lọc nhớt, lọc gió giúp động cơ hoạt động ổn định, chống quá nhiệt và kéo dài tuổi thọ.
10. Hệ thống phanh và lái
Phanh dầu hoặc phanh khí nén giúp dừng máy an toàn.
Trợ lực lái thủy lực giúp điều khiển bánh lái dễ dàng, nhẹ nhàng ngay cả khi máy mang tải nặng.
Tổng kết
Việc hiểu rõ các bộ phận của máy xúc lật không chỉ giúp sử dụng đúng cách mà còn hỗ trợ bảo trì, sửa chữa kịp thời, tiết kiệm chi phí vận hành và kéo dài tuổi thọ máy. Nếu bạn là chủ máy, kỹ thuật viên hoặc nhà thầu cơ giới, hãy luôn nắm vững kiến thức cơ bản về cấu tạo để đảm bảo hiệu quả trong công việc hàng ngày.
